Senior Citizen Card 2025: ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सरकारद्वारे ‘सीनियर सिटीजन कार्ड’ किंवा ‘ज्येष्ठ नागरिक प्रमाणपत्र’ (Senior Citizen Card) सुरू करण्यात आले आहे. हे कार्ड तुम्हाला प्रवास, आरोग्य आणि आर्थिक व्यवहारांमध्ये अनेक महत्त्वपूर्ण लाभ मिळवून देऊ शकते. यासाठी अर्ज प्रक्रिया काय आहे आणि कोणती कागदपत्रे लागतात, जाणून घ्या.
Senior Citizen Card 2025
सरकारी कार्यालये, रेल्वे स्टेशन, किंवा रुग्णालये अशा प्रत्येक ठिकाणी ज्येष्ठ नागरिक असल्याचा पुरावा देण्यासाठी वारंवार कागदपत्रे (उदा. पासपोर्ट, जन्मदाखला) सादर करण्याच्या त्रासातून मुक्तता मिळवण्यासाठी सरकारने हे ‘सीनियर सिटीजन कार्ड’ देण्याची सोय उपलब्ध केली आहे.
हे कार्ड एकदा तयार झाल्यावर संपूर्ण देशभरात वैध असते आणि ज्येष्ठ नागरिक असल्याचा हा एक चांगला पुरावा ठरतो.
१. सीनियर सिटीजन कार्ड म्हणजे काय?
सीनियर सिटीजन कार्ड हे एक ओळखपत्र आहे, जे ज्येष्ठ नागरिक (Senior Citizens) म्हणून तुमच्या स्थितीचे प्रमाणीकरण करते. हे कार्ड खालील माहिती नमूद करते:
- नाव, वडिलांचे/पतीचे नाव, जन्मतारीख, रक्तगट, पत्ता, संपर्क क्रमांक, लिंग आणि वय.
- हे कार्ड दाखवल्यास, तुम्हाला कुठलेही इतर कागदपत्र न दाखवता ज्येष्ठ नागरिकांसाठी उपलब्ध असलेल्या सोयी-सुविधांचा लाभ घेता येतो.
२. सीनियर सिटीजन कार्डसाठी पात्रता (Eligibility)
सीनियर सिटीजन कार्डसाठी अर्ज करण्यासाठी खालील दोन मुख्य पात्रता अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- वयोमर्यादा: अर्जदार (पुरुष किंवा महिला) यांचे वय ६० वर्षे किंवा त्याहून अधिक असले पाहिजे.
- रहिवासी: अर्जदार भारताचे नागरिक (Indian Resident) असले पाहिजेत.
३. आवश्यक कागदपत्रे
सीनियर सिटीजन कार्ड (किंवा ज्येष्ठ नागरिक प्रमाणपत्र) बनवण्यासाठी तुमच्या वयाच्या पुराव्यासाठी खालीलपैकी कोणतेही एक कागदपत्र आवश्यक आहे:
- जन्मदाखला (Birth Certificate)
- शाळेचा दाखला (School Leaving Certificate)
- मतदार ओळखपत्र (Voter ID Card)
- ड्रायव्हिंग लायसन्स (Driving License)
- पासपोर्ट (Passport)
- पॅन कार्ड (PAN Card)
- सरकारी दवाखान्यातील डॉक्टरांचे प्रमाणपत्र (Doctor’s Certificate from a Government Hospital)
४. सीनियर सिटीजन कार्डचे फायदे (Benefits)
ज्येष्ठ नागरिक कार्डजवळ असल्यास तुम्हाला खालील प्रमुख क्षेत्रांमध्ये लाभ मिळू शकतो:
अ. प्रवासाचे लाभ (Travel Benefits)
क्षेत्र | मिळणारे फायदे |
रेल्वे प्रवास | तिकीट काढण्यासाठी वेगळी रांग (वेगळा क्यू). आरक्षण करताना शक्यतो लोअर बर्थ मिळण्याची खात्री. स्टेशनवर व्हीलचेअरची उपलब्धता. (कोविडपूर्व काळात महिलांना ५०% आणि पुरुषांना ४०% सूट मिळत होती, जी पुन्हा सुरू होण्याची अपेक्षा आहे.) |
हवाई प्रवास | विविध विमान कंपन्यांकडून प्रवास भाड्यावर सवलत (Discount) दिली जाते. |
ब. आरोग्याचे लाभ (Health Benefits)
- रुग्णालये: अनेक सरकारी आणि खासगी रुग्णालयांमध्ये ज्येष्ठ नागरिकांच्या OPD (बाह्यरुग्ण विभाग) साठी स्वतंत्र रांग दिली जाते.
- खासगी रुग्णालये: काही खासगी रुग्णालये वयानुसार डिस्काऊंट (Discount) देऊ शकतात.
क. आर्थिक लाभ (Financial Benefits)
- बँक आणि पोस्ट: ज्येष्ठ नागरिकांसाठी असलेल्या फिक्स डिपॉझिट (FD) किंवा बचत योजनांवर सामान्य नागरिकांपेक्षा जास्तीचा व्याजदर दिला जातो.
५. सीनियर सिटीजन कार्डसाठी अर्ज कसा करायचा?
ज्येष्ठ नागरिक प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया राज्य सरकारवर अवलंबून असते.
- शोध घ्या: Google मध्ये तुमच्या राज्याचे नाव (उदा. महाराष्ट्र) आणि त्यानंतर “Senior Citizen Card Agency” (सीनियर सिटीजन कार्ड एजन्सी) असे टाईप करून सर्च करा.
- पोर्टल भेट: सर्च रिझल्टमध्ये जी पहिली वेबसाईट येईल, ती सरकारी वेबसाईट उघडा.
- अर्ज: या सरकारी पोर्टलवर ‘सीनियर सिटीजन पोर्टल’ किंवा ‘ज्येष्ठ नागरिक प्रमाणपत्र’ लिंक दिलेली असेल. महाराष्ट्रात यासाठी ‘आपले सरकार’ या पोर्टलचा वापर करावा लागतो.
- प्रक्रिया: संबंधित पोर्टलवर जाऊन आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करून तुम्हाला ऑनलाईन अर्ज करता येईल.
टीप: महाराष्ट्रातील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ‘ज्येष्ठ नागरिक प्रमाणपत्रा’साठी ऑनलाईन अर्ज कसा करायचा, याबद्दलची सविस्तर माहिती तुम्ही संबंधित सरकारी पोर्टलवर तपासू शकता.
